Door: Abou Hafs
Er
is de afgelopen dagen volop gediscussieerd over de islamitische regelgeving met
betrekking tot stemmen in parlementaire verkiezingen. Die discussie is niet
altijd even netjes verlopen. Er zijn over en weer verwijten gemaakt, en daarom
is het op z’n plaats om een appel te doen op beide kampen om die discussie
voortaan louter te voeren op de inhoud en daarbij academische standaarden en
goed gedrag in acht te nemen.
Het
pro-kamp moet zich beperken tot een inhoudelijke uiteenzetting van hun
argumenten, zonder de tegenpartij te betichten van onwetendheid en opstandigheid
jegens de geleerden. Het contra-kamp moet zich eveneens beperken tot
inhoudelijke argumentatie, zonder de ander noodzakelijkerwijs te verdoemen tot ongeloof en
afgoderij. Allah de Verhevene zegt:
“…jouw
taak is slechts de verkondiging en bij Ons is de afrekening.” (ar-Ra’d: 40)
Kenmerkend voor het debat zoals dat tot nu toe gevoerd wordt, is het gebrek aan diepgang in de argumentatie. Zowel het democratisch stelsel als het juridische instrumentarium van de Islam zijn complexe systemen die een uitgebreide uiteenzetting vereisen voordat men daar uitspraken over kan doen.
Het
democratisch stelsel representeert in deze discussie de realiteit waarover een
oordeel geveld moet worden. Om tot het juiste oordeel te komen is het dus essentieel om die realiteit adequaat weer te geven. En met het juridische instrumentarium van de Islam bepalen we zowel
het algemene als het specifieke oordeel over participatie in parlementaire
verkiezingen. Hier is het dus noodzakelijk om voldoende ervaring te hebben met het gebruik van dit instrumentarium. In mijn bescheiden observatie ontbrak het in
de recente discussie over stemmen aan een uitgebreide uiteenzetting van deze
twee perspectieven.
Het
pro-kamp beperkt zich soms in zijn legitimering van stemmen tot een verwijzing
naar een fatwa die twintig of dertig jaar geleden is uitgevaardigd, in een
specifiek land, in een specifieke tijd, over een specifieke omstandigheid. Voor
een dynamische realiteit als het democratische stelsel is de eenzijdigheid van
een dergelijke fatwa gewoonweg ontoereikend om als bewijs te dienen voor alle
tijden en alle omstandigheden.
Neem als voorbeeld de fatwa van Sheikh ibn Oethaymien (moge Allah hem genadig zijn). De Sheikh werd gevraagd naar het oordeel over participatie in de presidentsverkiezingen van Amerika, waarop hij antwoordde dat het toegestaan was(1).
In tegenstelling tot Nederland bestaat er
in Amerika een presidentieel stelsel. Dat wil zeggen dat er aparte verkiezingen
zijn voor het parlement (de wetgevende macht) en de president (de uitvoerende
macht).
Als
uitvoerende macht is het niet de taak van de president om wetgeving tot stand te brengen. Het essentiële bezwaar tegen parlementaire verkiezingen zoals die in
Nederland worden gehouden, is juist dat de stemmer aan het proces van wetgeving bijdraagt, iets waarvan in presidentsverkiezingen geen sprake is. Dit toont
aan dat niet elke fatwa zomaar te kopiëren is naar een andere situatie.
Soms wordt participatie in een bepaalde fatwa toegestaan op specifieke voorwaarden. Een fatwa van de Saudische fatwaraad, voorgezeten door Ibn Bāz (moge Allah hem genadig zijn), stelt in ondubbelzinnige bewoordingen dat de enige omstandigheid onder welke participatie geoorloofd is, “dat men daarmee het doel bereikt om de wetgeving te kunnen veranderen in een op de Sharī’a gebaseerd systeem, en dat verkiezingen slechts fungeren als een middel hiertoe”.
Tevens stelt de fatwa dat de deelnemer zich in de tussentijd “niet schuldig mag maken aan onislamitische handelingen tijdens zijn werk”(2).
Is dit een voorwaarde waar Denk of Nida aan kunnen of überhaupt
willen voldoen? Zo niet, kunnen wij dan stellen dat Ibn Bāz participatie in
parlementaire verkiezingen in het algemeen toestaat?
Dit
zijn slechts twee voorbeelden die aantonen dat het knippen en plakken van
fatawa onvoldoende recht doet aan de complexiteit van het vraagstuk.
Maar
ook in het contra-kamp moet orde op zaken gesteld worden. Allereerst dient men
zich te bedienen van de fatsoensnormen die met het verkondigen van de Islam
gepaard gaan. Niet alleen is het uitnodigen naar de Islam met wijsheid en goed
onderricht een Quranisch gebod, het levert onder aan de streep ook meer
resultaat op. De juiste boodschap in de verkeerde verpakking presenteren is
onaantrekkelijk en ineffectief.
Ook
haasten bepaalde elementen in het contra-kamp zich soms naar het uitspreken van
takfier over diegenen die het stemmen toestaan, terwijl een dergelijk oordeel
gebonden is aan vele voorwaarden. Het uitspreken van een specifiek oordeel over
het al dan niet overschrijden van de oevers van Islam, is in feite een
rechterlijke uitspraak die door een daartoe bevoegd persoon kan worden
gedaan, nadat er gekeken is of aan alle voorwaarden is voldaan en er geen
preventieve factoren van toepassing zijn. Voldoende kennis van het juridische
instrumentarium is hierbij essentieel.
Bovendien
is het zich haasten naar takfier geen eigenschap die de moslim betaamt. Je kunt
je wat deze kwestie betreft beter onthouden van takfier op iemand die mogelijk
uit de Islam is getreden, dan dat je een oordeel van takfier uitspreekt over
iemand die binnen de oevers van Islam is gebleven.
In
het vervolg zullen we de discussie over participatie in parlementaire
verkiezingen op de inhoud moeten voeren, met geldige argumenten, ver van
emotionele opwellingen of persoonlijke aanvallen. We zullen in onze
argumentatie moeten waken voor het (al dan niet onbewust) gebruik van
drogredeneringen die onze standpunten diskwalificeren. We zullen ons gedrag
moeten verfraaien en een houding moeten aannemen die passend is voor studenten
van kennis.
Een
onderwerp als dit leent zich niet voor een potje moddergooien op social media.
Het vraagstuk zou in mijn bescheiden opinie behandeld moeten worden in een promotieonderzoek
onder leiding van betrouwbare moslimacademici. Alleen dan kan recht worden gedaan aan het
multidimensionale karakter van de discussie die elke vier jaar weer oplaait.
Moge Allah ons begunstigen met kennis, wijsheid en goed gedrag!
------------------------------------------------------------------
1. https://www.youtube.com/watch?v=jTWtB0CnvMg
2. Fatwa al-Ladjna ad-Daa'ima (23/ 406,407)
Reacties
Een reactie posten